📜 Danıştay Karar Künyesi

4. Daire – 2023/5077 – 2024/5209 – 30.09.2024

---

🔎 Karar Özeti

Danıştay, hazineye ait taşınmaz üzerindeki fuzuli işgal nedeniyle tahakkuk ettirilen ecrimisil bedelinin bir kısmının hukuka uygun olduğunu, ancak taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin dikkate alınmadığını belirterek, Bölge İdare Mahkemesi kararını bozmuştur.

---

Karar İçeriği

T.C. D A N I Ş T A Y DÖRDÜNCÜ DAİRE Esas No : 2023/5077 Karar No : 2024/5209 TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği VEKİLİ : Av. … KARŞI TARAF (DAVACI) : … Uluslararası Nakliyat Sağlık Hizmetleri Ticaret Limited Şirketi … İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ : Dava konusu istem: İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel (temyize konu kararda “…” yazılmış) sayılı tamamı hazineye ait 2.957,17 m²’lik taşınmazın 900,00 m²’si üzerinde tamirhane, su tankı ve tır otoparkı yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 04/04/2014-08/01/2016 tarihleri arasında davacı adına 171.937,65 TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti:…İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dosya kapsamında mevcut bilgi ve belgeler ile İdare Mahkemesince mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucu ortaya konulan verilerden anlaşıldığı üzere, 2.957,17 m²’lik alanın 900,00 m²’si üzerinde davacı tarafından tamirhane, su tankı ve tır otoparkı yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği ve 04/04/2014-08/01/2016 (1 yıl 9 ay 5 gün) tarihleri arasındaki bu kullanım nedeniyle yukarıya aktarılan yasa ve yönetmelik hükümleri uyarınca davacıdan ecrimisil istenebileceği açıktır. Bu durumda, bilirkişi heyeti tarafından yapılan değerlendirmelerin bilimsel olarak makul ve yeterli olduğu göz önüne alındığında, dava konusu 171.937,65-TL tutarlı ecrimisil ihbarnamesinin 100,616,01-TL kısmının hukuka uygun olduğu, bu tutarı aşan 71.321,64-TL kısmında ise hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Belirtilen gerekçeyle, dava konu ecrimisil ihbarnamesinin 71.321,64-TL’ye ilişkin kısmının iptaline, 100.616,01-TL’ye yönelik kısım hakkında ise davanın reddine karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : 336 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin 5. maddesinin 3. fıkrası uyarınca takdir ve tespit edilen ecrimisil bedelinin emlak vergi değerinin %3’ü esas alınarak belirlendiği, bu bedelin tespit edilebilecek asgari bedel olduğu, işlemin usul ve mevzuata uygun olduğu, iptale ilişkin kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Cevap verilmemiştir. TETKİK HÂKİMİ : … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdare Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE : 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun dava konusu işlemlerin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle 75. maddesinde, “Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz.” hükmüne yer verilmiştir. Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde, “ecrimisil”, Hazine taşınmazının, İdarenin izni dışında gerçek veya tüzel kişilerce işgal veya tasarruf edilmesi sebebiyle, İdarenin bir zarara uğrayıp uğramadığına veya işgalcinin kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın İdarece talep edilen tazminat; “fuzuli şagil” ise, kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın, Hazine taşınmazının zilyetliğini, yetkili idarenin izni dışında eline geçiren, elinde tutan veya her ne şekilde olursa olsun bu malı kullanan veya tasarrufunda bulunduran gerçek veya tüzel kişiler olarak tanımlanmıştır. Anılan Yönetmelik hükümlerine dayanılarak çıkarılan 20/08/2011 tarih ve 28031 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmak suretiyle 20/08/2011 tarihinde yürürlüğe giren 336 Sıra No’lu Milli Emlak Genel Tebliği’nin “Ecrimisilin Tespit ve Takdir Edilmesi” başlıklı 5. maddesinin 3. fıkrasında, “Hazine taşınmazlarının gerçek veya tüzel kişilerce işgale uğradığının tespit edilmesi hâlinde; tespit tarihinden itibaren onbeş gün içinde taşınmaz tespit tutanağına dayanılarak bedel tespit komisyonunca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere, tarımsal amaçlı kullanımlar ile belediye ve mücavir alan sınırları dışında gelir getirici unsur taşımayan kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde birbuçuğundan; belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için ise taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin yüzde üçünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edilir.” 5. fıkrasında ise “Emlak vergisine esas asgari metrekare birim değeri belirlenmemiş olan Devletin hüküm ve tasarrufu altında olan yerler için ecrimisil tespit ve takdirinde, birim değeri belirlenen en yakın emsal taşınmazın emlak vergisine esas metre kare birim değeri dikkate alınır.” hükümleri yer almıştır. Dava dosyasının incelenmesinden; İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı tamamı hazineye ait 2.957,17 m²’lik taşınmazın 900,00 m²’si üzerinde tamirhane, su tankı ve tır otoparkı yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 04/04/2014-08/01/2016 (1 yıl 9 ay 5 gün) tarihleri arasında davacı adına 171.937,65-TL ecrimisil tahakkuk ettirilmesine ilişkin …tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, İdare Mahkemesince mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen 02/08/2017 havale tarihli bilirkişi raporunda özetle; İstanbul ili, Bakırköy ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı tamamı hazineye ait 2.957,17 m²’lik taşınmazın tamamının ifraz işlemi sonucunda Maliye Hazinesi adına tescil edildiği, … tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesi ile dayanağı olan …tarih ve … sayılı sayılı tespit tutanağına göre 2.957,17 m²’lik alanın 900,00 m²’si üzerinde tamirhane, su tankı ve tır otoparkı yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği gerekçesiyle, 2886 sayılı Kanunun 75. maddesi ve 19/06/2007 tarih ve 26557 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 85 inci maddesi uyarınca 13/10/2016 tarih ve 940 sayılı komisyon kararına istinaden 04/04/2014-08/01/2016 (1 yıl 9 ay 5 gün) tarihleri arasında davacı adına 171.937,65-TL ecrimisil talep edildiği; dava konusu işgalin gelir getirici olarak kullanılmakta olduğu, ticari sirkülasyonunun iyi seviyede olduğu, dava konusu yerde artezyen su çıkarıldığı, tır parkı bulunduğu, ayrıca tır parkı olarak kullanıldığı, konteyner konulmak suretiyle de işgal olduğu, mevcut haliyle ecrimisil getirisi olacağı, ecrimisil bedeli tespit edilirken emsal değerlerden yararlanıldığı, buna göre 2.957,17 m²’lik alanın 900,00 m²’si üzerinde tamirhane, su tankı ve tır otoparkı yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiğinden bahisle 2014 yılı birim m2 değeri olarak 60,00-TL ecrimisil bedeli belirlendiği, 2014 yılı için ecrimisil değerinin 54.000,00-TL olarak tespit edildiği, bu değer baz alınarak DİE-TEFE kira artış oranından yararlanılmak suretiyle, toplam 100,616,01-TL ecrimisil getirisi olabileceği tespit ve görüşlerine yer verildiği görülerek, bu kısım yönünden davanın reddine, kalan miktar yönünden ise, işlemin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır. Uyuşmazlıkta, işgal nedeniyle alınan bir tazminat olan ecrimisilin tutarının hesaplanmasında; taşınmazın mevkii, kullanım şekli, elde edilen gelir, altyapı, ulaşım kolaylığı, varsa önceki dönem kira ve emsal ecrimisil bedelleri gibi tüm faktörlerin etkili olduğu, ayrıca, 336 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliği’nin 5. maddesinin 3. fıkrasında yer alan, belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve planlı alanlarda tarım dışı kullanımlar için taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin %3’ünden az olmamak üzere ecrimisil tespit ve takdir edileceği düzenlemesinin dikkate alınması gerektiği kuşkusuzdur. Ecrimisil istenilen dava konusu taşınmaz, Maliye Hazinesi adına mülkiyeti tescil edilmiş bir alan olup, ecrimisil istenilen dönemler dikkate alındığında, 20/08/2011 tarihinde yürürlüğe giren 336 Sıra No’lu Milli Emlak Genel Tebliği’nden sonraki dönemde kaldığı görülmektedir. Bu durumda; davalı idare tarafından hazırlanan kıymet takdir raporunda ecrimisil bedelinin taşınmazın emlak vergi değerinin yüzde üçü oranında hesaplandığının belirtilmesine ve davalı idarenin savunma dilekçesinde de bu hususun vurgulanmasına rağmen, idare mahkemesi kararında ve dayanağı bilirkişi raporunda taşınmazın emlak vergisine esas değerinin dikkate alınmadığı, taşınmazın emlak vergisine esas asgari değerinin %3’ünden az olmamak üzere ecrimisil bedeli belirlenmesi gerektiği kuralının açık olduğu dikkate alındığında, işlemin kısmen iptali, kısmen davanın reddi yolunda verilen İdare Mahkemesi kararına karşı davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdare Dava Dairesi kararında hukuki isabet görülmemiştir. KARAR SONUCU : Açıklanan nedenlerle; 1. Temyiz isteminin kabulüne, 2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi… İdare Dava Dairesinin… tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA, 3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 30/09/2024 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.