Yüksek Lisans Tez Savunma Hakkı Üzerine Danıştay Kararı
📜 Danıştay Karar Künyesi
8. Daire – 2021/5344 – 2023/6821 – 06.12.2023
🔎 Karar Özeti
Danıştay, yüksek lisans tez savunma talebinin reddine ilişkin Kastamonu Üniversitesi’nin işleminde hukuka aykırılık tespit etti ve davanın kabul edilmesi gerektiğine karar verdi. Davacının, danışman ve idare tarafından yanlış bilgilendirilmesi nedeniyle tez savunmasına zamanında girememesi, yükseköğretim eğitimine ilişkin haklarını zedelediği değerlendirildi.
Karar İçeriği
T.C. D A N I Ş T A Y SEKİZİNCİ DAİRE Esas No : 2021/5344 Karar No : 2023/6821 TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … KARŞI TARAF (DAVALI) : …Üniversitesi VEKİLİ : Av. … İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …gün ve E:…, K:…sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ : Dava konusu istem: Kastamonu Üniversitesinde yüksek lisans tez öğrencisi olan davacı tarafından; yüksek lisans tez savunma talebinin kabulüne ilişkin yapmış olduğu 11/09/2020 tarihli başvurusunun reddine dair …tarih ve …sayılı işlemin iptali istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde tezli yüksek lisans öğrencisi olan davacının 23/01/2020 tarihinde tez savunmasına girdiği, jüri tarafından tez hakkında düzeltme kararı verilerek davacıya üç ay ek süre tanındığı, bunun üzerine davacının tez savunmasının 23/04/2020 tarihine uzadığı, bu süreçte Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Eğitim – Öğretim Dairesi Başkanlığı’nın …tarih ve …sayılı yazısı ile lisansüstü eğitimde tez aşamasında olan öğrencilere; Corona virüs salgını nedeniyle eğitime ara verilen süre kadar ilave süre verilmesi yönünde karar alındığı, davacının 24/04/2020 olan tez savunma tarihinin 24/07/2020 tarihine kadar uzatıldığına ilişkin davacıya bilgi verildiği, her ne kadar 18/09/2020 tarihine kadar tez savunma süresinin uzatıldığı hususunda davalı idarece tarafına ve danışman hocaya şifahi olarak bilgi verildiği ileri sürülmüş ise de, davalı idare tarafından, davacıya tezini Enstitüye sunarak savunma yapması hususunda 24/07/2020 tarihinden sonraki bir tarihe kadar ek süre verildiğine ilişkin, davacının soyut iddiası dışında, somut herhangi bir belgenin dava dosyasına sunulmadığı, davacının düzeltilen tezin en geç 24/07/2020 tarihine kadar Enstitüye sunularak yeniden savunulması gerektiğinin bilincinde olduğu sonucuna varıldığı gerekçeleri ile dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Eğitim – Öğretim Dairesi Başkanlığının …tarih ve …sayılı yazısına istinaden 24/04/2020 olan tez savunma tarihinin 24/07/2020 tarihine kadar uzatıldığı, akabinde Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından hem tarafına hem de danışman hocasına tez savunma süresinin 18/09/2020 tarihinde biteceği bilgisinin verildiği, davalı idarenin yanlış bilgilendirilmesi ve yönlendirmesi sebebiyle tez savunmasına zamanında giremediği, işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir. KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının tez savunma tarihi 24/07/2020 olarak belirlenmesine karşın, anılan tarihte savunmasını veremediğinden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur. DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY : Kastamonu Üniversitesinde yüksek lisans tez öğrencisi olan davacı tarafından; yüksek lisans tez savunma talebinin kabulüne ilişkin yapmış olduğu 11/09/2020 tarihli başvurusunun, Kastamonu Üniversitesi Rektörlüğü Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından …tarih ve …sayılı işlem ile reddedilmesi üzerine işlemin iptali talebiyle bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Diploma alma, ders kredilerinin hesaplanması, öğrencilik haklarından yararlanma ve sınavlar” başlıklı 44. maddesinde; “… c. Öğrenciler, bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın öğrenim süresi iki yıl olan önlisans programlarını azami dört yıl, öğrenim süresi dört yıl olan lisans programlarını azami yedi yıl, öğrenim süresi beş yıl olan lisans programlarını azami sekiz yıl, öğrenim süresi altı yıl olan lisans programlarını azami dokuz yıl içinde tamamlamak zorundadırlar. Hazırlık eğitim süresi azami iki yıldır. Azami süreler içinde katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilmez. Ancak üniversite yetkili kurullarının kararı ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile dört yıl üst üste katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilebilir. Yatay geçiş ve çift ana dal eğitiminin usul ve esasları ile azami öğrenim süreleri, lisansüstü eğitim usul ve esasları ile öğrenim süreleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.” hükmü düzenlenmiştir. 2547 sayılı Kanun’a dayanılarak çıkarılan ve 20/04/2016 tarih ve 29690 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin “Yüksek lisans tezinin sonuçlanması” başlıklı 9. maddesinde; “(1) Tezli yüksek lisans programında eğitim alan bir öğrenci, elde ettiği sonuçları senato tarafından belirlenen yazım kurallarına uygun biçimde yazar ve tezini jüri önünde sözlü olarak savunur. (2) Yüksek lisans tezinin savunmasından önce ve düzeltme verilen tezlerde ise düzeltme ile birlikte öğrenci tezini tamamlayarak danışmanına sunar. Danışman tezin savunulabilir olduğuna ilişkin görüşü ile birlikte tezi enstitüye teslim eder. Enstitü söz konusu teze ilişkin intihal yazılım programı raporunu alarak danışmana ve jüri üyelerine gönderir. Rapordaki verilerde gerçek bir intihalin tespiti halinde gerekçesi ile birlikte karar verilmek üzere tez enstitü yönetim kuruluna gönderilir. (3) Yüksek lisans tez jürisi, tez danışmanı ve ilgili enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığının önerisi ve enstitü yönetim kurulu onayı ile atanır. Jüri, biri öğrencinin tez danışmanı, en az biri de kendi yükseköğretim kurumu dışından olmak üzere üç veya beş öğretim üyesinden oluşur. Jürinin üç kişiden oluşması durumunda ikinci tez danışmanı jüri üyesi olamaz. (4) Tez çalışmasını tamamlayan öğrenci, tezin istenen sayıda nüshasını tez danışmanına teslim eder. Danışman, tezin yazım kurallarına uygunluğu yönünden yazılı olarak belirttiği görüşü ile tezin nüshalarını anabilim/anasanat/bilim/sanat dalı/program başkanlığı aracılığıyla ilgili enstitüye gönderir. (5) Jüri üyeleri, söz konusu tezin kendilerine teslim edildiği tarihten itibaren en geç bir ay içinde toplanarak öğrenciyi tez sınavına alır. Tez sınavı, tez çalışmasının sunulması ve bunu izleyen soru-cevap bölümünden oluşur. Tez sınavı, öğretim elemanları, lisansüstü öğrenciler ve alanın uzmanlarından oluşan dinleyicilerin katılımına açık ortamlarda gerçekleştirilir. (6) Tez sınavının tamamlanmasından sonra jüri tez hakkında salt çoğunlukla kabul, ret veya düzeltme kararı verir. Bu karar enstitü anabilim/anasanat dalı başkanlığınca tez sınavını izleyen üç gün içinde ilgili enstitüye tutanakla bildirilir. (7) Tezi başarısız bulunarak reddedilen öğrencinin yükseköğretim kurumu ile ilişiği kesilir. (8) Tezi hakkında düzeltme kararı verilen öğrenci en geç üç ay içinde düzeltmeleri yapılan tezi aynı jüri önünde yeniden savunur. Bu savunma sonunda da başarısız bulunarak tezi kabul edilmeyen öğrencinin yükseköğretim kurumu ile ilişiği kesilir. (9) Tezi reddedilen öğrencinin talepte bulunması halinde, tezsiz yüksek lisans programının ders kredi yükü, proje yazımı ve benzeri gereklerini yerine getirmiş olmak kaydıyla kendisine tezsiz yüksek lisans diploması verilir.” hükümleri düzenlenmiştir. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Eğitim – Öğretim Dairesi Başkanlığının …tarih ve …sayılı yazısı ile lisansüstü eğitimde tez aşamasında olan öğrencilere; Corona virüs hastalığı nedeniyle eğitime ara verilen süre kadar ilave süre verilmesinin kararlaştırıldığı, 10/06/2020 tarih ve 31151 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 1. maddesi ile “20/4/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinin 35 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir. “(8) Yükseköğretim kurumları tarafından, afet ve salgınlarda tez aşamasındaki lisansüstü eğitim öğrencilerine talepleri halinde bir dönem, afet veya salgının aşamasına göre tekrar başvurmaları durumunda bir dönem daha olmak üzere en fazla iki dönem ek süre verilebilir, verilen bu ek süreler azami süreden sayılmaz.” düzenlemesine yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Kastamonu Üniversitesine bağlı Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisans öğrencisi olan davacının, hazırlamış olduğu yüksek lisans tezine ilişkin olarak 23/01/2020 tarihinde tez savunmasına girdiği, jüri tarafından davacının tez savunmasının yeterli görülmemesi üzerine, tez hakkında düzeltme kararı verilerek davacıya üç ay ek süre tanındığı, bunun üzerine davacının tez savunmasının 23/04/2020 tarihine uzadığı, bu arada yukarıda yer verilen Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Eğitim – Öğretim Dairesi Başkanlığının …tarih ve …sayılı yazısı ile lisansüstü eğitimde tez aşamasında olan öğrencilere; Corona virüs hastalığı nedeniyle eğitime ara verilen süre kadar ilave süre verilmesinin kararlaştırıldığı, akabinde davacı tarafından davalı idareye sunulan …tarih ve …sayılı dilekçe ile ek süre talebinde bulunulduğu, anılan talebi davalı idarece uygun görülerek davacının 24/04/2020 olan tez savunma tarihinin 24/07/2020 tarihine kadar uzatıldığına ilişkin davacıya bilgi verildiği, bunun üzerine, davacının, jürinin düzeltme kararı sonrasında düzeltilmiş haliyle son şeklini verdiği tezini ilk olarak 16/07/2020 tarihinde Enstitüye sunduğu, sunduğu tezde bazı eksiklikler bulunduğunun aynı gün (yani 16/07/2020 tarihinde) davacıya bildirildiği, davacının tezini yeniden 20/07/2020 tarihinde Enstitüye sunduğu, Enstitü tarafından 21/07/2020 tarihinde tezde yine bazı eksiklikler bulunduğu hususunun davacıya bildirildiği, en son davacı tarafından 27/07/2020 tarihinde Enstitüye tezini sunduğu, tez danışmanı tarafından 30/07/2020 tarihinde davacının tez savunmasına girebilmesi için tez savunma talebini Enstitüye iletilmek üzere Anabilim Dalı Başkanlığına sunduğu anlaşılmaktadır. Diğer taraftan; 16/09/2020 tarihli davalı idarenin yazısına istinaden davacının danışman hocası Doç Dr. … tarafından, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğüne sunulan 23/09/2020 tarihli savunma sınavı hakkındaki bilgilendirme yazısında; “Danışmanlığını yürüttüğüm tez aşamasında olan yüksek lisans öğrencilerim …23 Ocak 2020 tarihinde tez savunma jürisine alınmıştır. Her iki öğrenciye de tez jürisi 3 ay uzatma süresi vermiştir. Böylece öğrencilerin tezlerini ikinci defa savunmaları için verilen yeni tarih 24 Nisan 2020 olmuştur. Ancak öğrencilerin bu uzatılmış yeni tez süreci devam ederken, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı yeni koronavirüs (Covid-19) salgını kapsamında eğitim-öğretim süreçleri ile ilgili olarak birtakım kararlar aldığını duyurmuştur. Yüksek lisans öğrencilerine konu ile ilgili bilgi verilerek, söz konusu yazı kapsamından yararlanabilmeleri için Enstitüye başvuru yapmaları gerektiği iletilmişir. Her iki öğrencinin başvuruları sonucunda Enstitü tarafından kendilerine bir 3 aylık ek süre verilmiştir. Bu yeni süre de eklenince öğrencilerin tez savunma jürisine girmeleri gereken en son tarih 23 Temmuz 2020 olarak belirlenmiştir. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı 10.06.2020 tarihinde tez aşamasındaki lisansüstü öğrencilere yeni bir ek süre hakkı daha tanıdığı duyurulmuştur… Bu yazıya istaneden Ensitütüye telefon açıldığı, ilgili Enstitüden 18.09.2020 tarihine kadar öğrencilerin tezlerini savunabilecekleri bilgisi alındığı, aynı bilginin telefonla Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne ulaşan öğrencime de verildiği, öğrencim tarafından bana ifade edilmiştir… …, 16.07.2020 tarihinde elektronik posta yoluyla tezini enstitüye göndererek süreci başlatmıştır (bu arada tez savunma süresi devam etmektedir ve 18 Eylül’e kadar da savunması gerektiği hem bana hem de öğrencime ifade edilmiştir.). Sosyal Bilimler Enstitüsünün aynı gün vermiş olduğu cevabi yazıda tez üzerinde belirtilen düzeltmelerin yapılması gerektiği ifade edilmektedir. Gerekli düzeltmeleri yapan öğrencim …, düzeltilmiş tezi tekrar enstitüye elektronik posta ile 20.07.2020 tarihinde göndermiş ve 21.07.2020 tarihinde yine düzeltilmesi gereken yerler olduğunu belirten bir elektronik posta almıştır. (Bu arada hiçbir şekilde hem bana hem de öğrencime 23.07.2020 tarihinde savunma süresinin biteceği belirtilmediği gibi Ağustosun sonuna kadar tezi savunma zamanınız var denilmiştir.) öğrenci tarafından istenilen düzeltmeler yapıldıktan sonra 27.07.2020 tarihinde elektronik posta ile tez enstitüye tekrar gönderilmiştir. 28.07.2020 tarihinde gelen cevabi elektronik postada “Savunma için işlemlerinizi başlatabilirsiniz.” denilmektedir. Bu süreç sonunda 30.07.2020 tarihinde öğrencim …’ın 31.08.2020 tarihinde tez savunmasına girebilmesi için tez savunma talebini enstitüye iletilmek üzere Anabilim Dalı Başkanlığına ilettim. Anabilim dalı ise talebi 18.08.20200 tarihinde enstitüye iletmiştir. Tez savunma talebi yazısına bu güne kadar olumlu ya da olumsuz herhangi bir cevap verilmemiştir. Aksine sözlü olarak öğrencimin süresi içerisinde tezi savunmadığı için ilişiğinin kesildiği ifade edilmiştir. Bu sürecin Sosyal Bilimler Enstitüsü tarafından sözlü olarak yürütülmesi ve bu süreçte enstitü tarafından yanlış bilgilendirilmemiz, öğrencimin bitirmiş olduğu yüksek lisans tezini savunma hakkını elinden almıştır. Danışman olarak öğrencimin yanlış beyanlarla elinden alınan tez savunma hakkının geri verilmesi kanaatindeyim. Konu ile ilgili belgeler ve yazışmalar ekte sunulmuştur. şeklinde ifadelere yer verildiği görülmektedir. Bu durumda; davacının, jürinin düzeltme kararı sonrasında düzeltilmiş haliyle son şeklini verdiği tezini danışman hocası Doç. Dr. …’e teslim ettikten sonra tez savunmasını en geç 24/07/2020 tarihine kadar vermesi gerektiği açık ise de, davalı idare personeli ve danışman hocanın davacıyı yanlış yönlendirmesi nedeniyle davacının tez çalışmasını zamanında danışman hocasına teslim edemediği ve bu nedenle de tez savunmasına zamanında giremediği anlaşılmakta olup, davacının danışman hocasının Enstitü personeli ile yaptığı görüşmeler neticesinde kendisinin de yanlış bilgilendirilmesi sebebiyle davacıyı da yanlış yönlendirdiği ve davacının da bu nedenle tezini teslim edip tez savunmasına zamanında giremeyerek mağdur olduğu hususu dikkate alındığında, olayda davacının kastından veya kusurundan bahsedilemeyeceğinden, davacı tarafından yüksek lisans tez savunma talebinin kabulü istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka ve hakkaniyete uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Bu itibarla, davanın reddi yönündeki …İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne, 2. …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …gün ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA, 3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 4. Kesin olarak 06/12/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.Paylaş:
