Sigorta sözleşmeleri, günlük hayatımızda sıkça karşılaştığımız ve birçok kişinin bir şekilde taraf olduğu hukuki işlemler arasında yer alır. Bu sözleşmelerden doğan uyuşmazlıkların çözümü için hangi mahkemenin yetkili olduğu, hem sigortalıları hem de sigorta şirketlerini yakından ilgilendiren bir konudur. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 15. maddesi, sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetkiyi düzenlemekte ve bu alanda ortaya çıkan sorunlara çözüm getirmektedir. Bu yazımızda, HMK’nın 15. maddesine ve bu madde kapsamında Yargıtay kararlarına dayanarak sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki konusunu detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Günlük hayattan örneklerle destekleyerek, bu konunun pratikte nasıl işlediğini ve mahkemelerin bu konuda nasıl kararlar verdiğini ele alacağız.

Zarar Sigortalarında Yetki

Zarar sigortaları, sigortalının uğradığı maddi zararların karşılanması amacıyla yapılan sigorta türleridir. HMK’nın 15. maddesine göre, zarar sigortalarından doğan davalarda yetki, zararın meydana geldiği yere göre belirlenir. Pratikte, bir taşınmaza ilişkin zarar sigortası sözleşmesinden doğan bir uyuşmazlıkta, dava malın bulunduğu yer mahkemesinde açılabilir. Örneğin, bir yangın sigortası kapsamında sigortalanan bir evde yangın çıkması durumunda, dava evin bulunduğu yer mahkemesinde görülebilir. Yargıtay kararları da, zarar sigortalarında yetkinin belirlenmesinde malın bulunduğu yerin esas alınması gerektiğini vurgulamaktadır.

Can Sigortalarında Yetki

Can sigortaları, sigortalının hayatı üzerine yapılan sigortalardır ve genellikle ölüm, sağkalım gibi risklere karşı koruma sağlar. HMK’nın 15. maddesinin ikinci fıkrasına göre, can sigortalarından doğan davalarda yetki, sigorta ettirenin, sigortalının veya lehdarın yerleşim yeri mahkemesinde kesin olarak belirlenmiştir. Bu, özellikle sigortalıların korunması amacıyla getirilmiş bir düzenlemedir. Günlük bir örnekle açıklamak gerekirse, bir hayat sigortası poliçesi sahibi, poliçe şartları gereği ödeme yapılmadığında, dava açma hakkını kendi yerleşim yeri mahkemesinde kullanabilir. Yargıtay kararları, can sigortalarında yerleşim yerinin kesin yetki olarak kabul edildiğini teyit etmektedir.

Deniz Sigortaları ve Diğer İstisnalar

HMK’nın 15. maddesinin üçüncü fıkrası, bu hükümlerin deniz sigortalarından doğan davalarda uygulanmayacağını belirtir. Bu, deniz sigortalarının özel bir niteliğe sahip olması ve genellikle uluslararası ticaretin bir parçası olması nedeniyle ayrı bir düzenlemeye tabi tutulmasından kaynaklanır. Pratikte, deniz sigortası sözleşmesinden kaynaklanan bir uyuşmazlıkta, taraflar genellikle sözleşmede belirlenen yetki kurallarına başvurur. Yargıtay kararları da, deniz sigortaları ile ilgili davalarda HMK’nın 15. maddesinin uygulanmayacağını ve genellikle sözleşmede belirtilen yetki kurallarının esas alınacağını onaylamaktadır.

Sonuç: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 15. maddesi, sigorta sözleşmelerinden doğan davalarda yetki alanını düzenleyerek, bu tür davalarda mahkemelerin hangi durumlarda yetkili olacağını açıkça belirlemektedir. Zarar sigortalarında malın bulunduğu yer, can sigortalarında ise sigortalının yerleşim yeri esas alınırken, deniz sigortaları için özel bir istisna getirilmiştir. Yargıtay kararları, bu düzenlemelerin uygulanmasında önemli bir rehber teşkil etmekte ve sigorta sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıkların çözümünde adaletin sağlanmasına katkıda bulunmaktadır.

Paylaş: