Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 171. maddesi, mahkemelerde istisnai bir durum olarak karşılaşılan isticvap sürecini düzenler. İsticvap, bir davanın taraflarından birinin, mahkeme tarafından belirlenen vakıalar hakkında doğrudan sorgulanmasıdır. Bu süreç, davaya konu olan olayların daha net bir şekilde ortaya konulabilmesi için önem taşır. İsticvap süreci, hem davacı hem de davalı için oldukça kritik sonuçlar doğurabilir. Mahkeme, çağrılan tarafın özürsüz olarak gelmemesi veya soruları cevapsız bırakması durumunda, sorulan vakıaları ikrar edilmiş sayar. Bu yazıda, HMK 171 madde kapsamında, mahkemelerin isticvap sürecine nasıl yaklaştığı ve bu sürecin yargı pratiğinde nasıl işlediğine dair Yargıtay kararları üzerinden bir analiz sunulacaktır.

İsticvap Sürecinin Önemi ve Uygulama Alanları

HMK’nın 171. maddesi, isticvap sürecinin nasıl işleyeceğini detaylı bir şekilde açıklar. Bu süreç, özellikle tarafların iddialarını doğrudan destekleyebilecek veya çürütebilecek vakıaların mahkeme tarafından sorgulanması anlamına gelir. Örneğin, bir alacak davasında davacı, davalının borcunu inkar ettiği bir durumda, mahkeme davalıyı isticvaba çağırabilir. Eğer davalı, mahkemenin belirlediği gün ve saatte geçerli bir özrü olmaksızın gelmezse veya soruları cevapsız bırakırsa, iddialar kabul edilmiş sayılır. Yargıtay kararları, isticvap sürecinin adil yargılanma hakkının bir parçası olarak titizlikle uygulanması gerektiğini vurgular. Her bir karar, mahkemenin davetiyenin içeriği ve tebliğ usulüne dair detaylara dikkat etmesi gerektiğini gösterir.

Yargıtay Kararları Işığında İsticvap Uygulamaları

Yargıtay, isticvap sürecine ilişkin birçok karar vermiş ve bu kararlarla isticvap sürecinin nasıl işletilmesi gerektiğine dair önemli örnekler sunmuştur. Örneğin, bir akaryakıt alacağı davasında, davalının veresiye fişleri altındaki imzaların kendisine ait olup olmadığı konusunda isticvaba çağrıldığı ancak davetiye usulüne uygun olmayan bir şerh içerdiği için Yargıtay tarafından bozma kararı verilmiştir. Bu karar, davetiyenin içeriğinin ve tebliğinin HMK’nın 171. maddesine uygun olması gerektiğini vurgular. Benzer şekilde, eser sözleşmesinden kaynaklanan bir davada, puantajlarda yer alan imzaların davalıya ait olup olmadığının sorgulanması gerektiği ve bu sürecin eksik işletilmesi sebebiyle kararın bozulduğu görülmüştür. Bu örnekler, isticvap sürecinin dava sonucunu doğrudan etkileyebileceğini ve bu nedenle sürecin dikkatli bir şekilde yönetilmesi gerektiğini gösterir.

İsticvap Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

İsticvap sürecinde dikkat edilmesi gereken en önemli nokta, davetiye ve tebliğ usulüdür. Davetiye, HMK 171. madde gereğince, istenen bilgileri açık ve net bir şekilde içermeli ve çağrılan tarafa, gelmemesi veya soruları cevapsız bırakması durumunda oluşacak sonuçlar hakkında bilgi vermelidir. Örneğin, bir inşaat sözleşmesi uyuşmazlığında, davalıya usulüne uygun bir isticvap davetiyesi çıkarılmadığı için Yargıtay, mahkemenin kararını bozmuştur. Bu, mahkemelerin ve tarafların, isticvap sürecini yönetirken HMK’nın ilgili maddelerine ve Yargıtay’ın içtihatlarına uygun hareket etmeleri gerektiğini gösterir. Pratikte, her bir tarafın haklarının korunabilmesi için bu sürecin doğru bir şekilde işletilmesi büyük önem taşır.

Sonuç: HMK’nın 171. maddesi, isticvap sürecini düzenleyerek mahkemelerin, davaya konu vakıaları doğrudan taraflardan sorgulayabilmesine olanak tanır. Yargıtay kararları, bu sürecin uygulanmasında dikkat edilmesi gereken önemli noktaları ortaya koymakta ve mahkemelerin, adil yargılanma ilkesi çerçevesinde, davetiyenin içeriği ve tebliğ usulüne özellikle dikkat etmeleri gerektiğini vurgulamaktadır. Bu süreç, dava sonuçlarını doğrudan etkileyebileceğinden, tarafların ve avukatların, isticvap sürecine ilişkin detayları ve Yargıtay’ın bu konudaki içtihatlarını iyi anlamaları gerekmektedir.

Paylaş: