📜 Danıştay Karar Künyesi

6. Daire – 2022/146 – 2023/8880 – 04.12.2023

---

🔎 Karar Özeti

Danıştay, dava konusu olan 1/5000 ve 1/25.000 ölçekli nazım imar planları ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın 15 metre enkesitli yol alanına dair kısım yönünden İdare Mahkemesi kararının kısmen bozulmasına ve diğer kısımlarının onanmasına hükmetmiştir.

---

Karar İçeriği

T.C. D A N I Ş T A Y ALTINCI DAİRE Esas No : 2022/146 Karar No : 2023/8880 TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … VEKİLİ : Av. … KARŞI TARAF (DAVALILAR): 1- … Belediye Başkanlığı/… VEKİLİ : Av. … 2- … Bakanlığı/ANKARA VEKİLİ: Hukuk Müşaviri … İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir. YARGILAMA SÜRECİ : Dava konusu istem: Kocaeli ili, Gebze ilçesi, … ve … Mahalleleri sınırları dahilinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından ilan edilen ‘’proje alanı (2/B)’’, proje alanı içerisinde yine anılan Bakanlıkça belirlenen ‘’rezerv alanı’’ ve bir kısım alanı kapsayan bölgede Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Mekansal Planlama Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve E… sayılı işlemi ile onaylanan 1/25.000 ölçekli nazım imar planı değişikliği, 1/5000 ölçekli nazım imar planı revizyonu ile 1/1000 ölçekli uygulama imar planı revizyonunun ve bu planlara ait plan açıklama raporlarının, Kocaeli ili, Gebze ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmaza ilişkin kısmının iptali istenilmiştir. İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; mahallinde yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda hazırlanan bilirkişi raporundaki tespitler ile dava dosyasında yer alan diğer tüm bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, uyuşmazlık konusu taşınmazın dava konusu imar planlarında; kısmen ”park alanı”, kısmen ”15 ve 20 metre enkesitli yol alanı”, kısmen ”Emsal:2,07 Yençok:10 kat yapılaşma koşullu konut alanı” olarak planlandığı, söz konusu kullanım kararlarının parsel yönünden kamu yararına, planlama tekniklerine, çevre ve şehircilik ilkelerine uygun olduğu, dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir. TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dosya kapsamında alınan bilirkişi raporunda dava konusu imar planlarının imar mevzuatına, planların kademeli birlikteliği ilkesine, planlama esaslarına ve kamu yararına aykırı olduğuna dair tespitlerin yapıldığı, bu tespitlerin yanında dava konusu imar planlarında başkaca birçok hatalı uygulamalar bulunduğu, mahkemece verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğu ileri sürülmektedir. SAVUNMALARIN ÖZETİ: Davalı idareler tarafından, temyize konu kararın usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur. DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …’NİN DÜŞÜNCESİ: Davacının, dava konusu 1/5000 ve 1/25.000 ölçekli nazım imar planları ile dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın 15 metre enkesitli yol alanı haricindeki kısmı hakkındaki temyiz istemlerinin reddine, temyize konu kararın bu kısımlarının onanmasına, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın ”15 metre enkesitli yol alanına” ilişkin kısmı hakkındaki temyiz isteminin kabulü ile bu kısım yönüyle temyize konu kararın bozulmasına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir. TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü: İNCELEME VE GEREKÇE: MADDİ OLAY : Uyuşmazlık konusu taşınmaz, 1/50.000 ölçekli çevre düzeni planında; kentsel yerleşme alanı, 1/25.000 ölçekli nazım imar planında; meskun konut alanı, 1/5000 ölçekli nazım imar planında kısmen 460 ki/ha yoğunluklu konut alanı, kısmen park alanı, kısmen 20 metre enkesitli yol, 1/1000 ölçekli uygulama imar planında; kısmen Emsal:2,07, Yençok:10 kat yapılaşma koşullu konut alanı, kısmen park alanı, kısmen 15 ve 20 metre enkesitli yol alanı olarak planlanmış, davacı tarafından bu planlara askı süresi içerisinde yapılan itirazın zımnen reddi üzerine bakılan dava açılmıştır. İLGİLİ MEVZUAT: 3194 sayılı İmar Kanununun 5. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde, “nazım imar planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan; uygulama imar planı da; tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plan” olarak tanımlanmıştır. Aynı Kanunun 6. maddesinin işlem tarihinde yürürlükte olan halinde ise, planlar kapsadıkları alan ve amaçları açısından bölge planları ve imar planları olarak iki ana kategoriye ayrılmış, imar planları da uygulamaya esas olan uygulama imar planları ve bu planın hazırlanmasındaki temel hedefleri, ilkeleri ve arazi kullanım kararlarını belirleyen nazım imar planları olarak sınıflandırılmış, her planın bir üst kademedeki plana uygun olarak hazırlanması zorunluluğu getirilmiştir. 14.06.2014 tarih ve 29030 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin; “Genel Plânlama Esasları” başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde, “Planlar, kademesine ve ölçeğine göre ve yapılış amacının gerektirdiği ayrıntı düzeyinde kalmak koşuluyla alt kademedeki planları yönlendirir.” hükmüne, “Gösterim (lejand) Teknikleri” başlıklı 10. maddesinde, her türlü mekânsal planın, kendi kademesinin ve yapılış amacının gerektirdiği çizim ve gösterim tekniğine göre hazırlanacağı kurala bağlanmış, “İmar Planı Değişiklikleri” başlıklı 26. maddesinin 6. fıkrasında, “İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde: a) Devamlılığı olan bir yolun belli bir kesimde şerit sayısı azaltılamaz ve daraltılamaz. b) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu dikkate alınır. c) İmar planlarındaki gelişme alanlarında geçiş amaçlı 3,00 metreden dar yaya yolu, 10,00 metreden dar trafik yolu açılamaz; yerleşik alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur. Ancak parseller 7,00 metreden dar yollardan mahreç alamaz. ç) İmar planı değişikliği ile taşıt geri dönüş kurbu olmayan çıkmaz yol ihdas edilemez. d) İmar planlarında Karayolları Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olan karayollarında yapılacak her türlü değişiklikte bu Kuruluştan alınacak görüşe uyulur.” hükmüne yer verilmiştir. HUKUKİ DEĞERLENDİRME: Dava konusu 1/5000 ve 1/25.000 ölçekli nazım imar planları ile dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın 15 metre enkesitli yol alanı haricindeki kısımları yönünden davanın reddine dair İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin bölüm hakkındaki temyiz istemi incelendiğinde, Bölge İdare Mahkemeleri tarafından verilen kararların temyiz yolu ile incelenerek bozulabilmeleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde belirtilen nedenlerden birinin bulunması halinde mümkündür. İdare Mahkemesi kararının bu bölümlerine karşı davacı tarafından yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi kararı hukuk ve usule uygun olup bozulmasını gerektirecek bir sebep bulunmamaktadır. Dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın ”15 metre enkesitli yol alanına” ilişkin kısmı yönünden davanın reddine dair İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin bölüm hakkındaki temyiz istemine gelince, Yukarıda yer verilen hükümler uyarınca, planlar arasındaki hiyerarşi kapsamında nazım imar planından sonra yapılacak olan uygulama imar planının, nazım imar planına uygun yapılması gerekmektedir. Mekansal Planlar Yapım Yönetmeliği’nde yer verilen düzenlemelere göre, taşıt yolu olan 10,00 metre üzerindeki en kesitli yolların ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümünü gösterecek olan 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer alması gerekirken, daha dar en kesitli olan yaya yolunun (7,00 metrelik) ise üst ölçekli nazım imar planında yer almadan da 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesinin mümkün olduğu sonucuna varılmıştır. Uyuşmazlığa konu olayda, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında uyuşmazlık konusu taşınmazın doğusunda yer alan 15 metre enkesitli yolun 1/5000 ölçekli nazım imar planında yer almadığı görülmüştür. Bu durumda, dayanak 1/5000 ölçekli nazım imar planında gösterilmeyen 15 metre enkesitli yolun dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında gösterilmesinin, uygulama imar planını dayanağı nazım imar planına aykırı hale getirdiği sonucuna ulaşıldığından, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğinin bu kısmında hukuka uyarlık bulunmamaktadır. Bu itibarla, davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın ”15 metre enkesitli yol alanına” ilişkin kısmında isabet bulunmamaktadır. KARAR SONUCU: Açıklanan nedenlerle; 1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz istemlerinin kısmen kabulüne, kısmen reddine, 2. Davanın reddine dair İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, dava konusu 1/5000 ve 1/25.000 ölçekli nazım imar planları ile dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın 15 metre enkesitli yol alanı haricindeki kısımlarının ONANMASINA, dava konusu 1/1000 ölçekli uygulama imar planında taşınmazın ”15 metre enkesitli yol alanına” ilişkin kısmı yönünden BOZULMASINA, 3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 04/12/2023 tarihinde, kesin olarak, oybirliğiyle karar verildi.