Asıl İşveren-Alt İşveren İlişkisinin Geçerliliği Hakkında Yargıtay Kararı
📜 Yargıtay Karar Künyesi
9. Hukuk Dairesi – 2024/4855 – 2024/6548 – 03.04.2024
🔎 Karar Özeti
Yargıtay, asıl işveren-alt işveren ilişkisini muvazaalı kabul etmeyerek yapılan alacak taleplerinin hukuka uygun olup olmadığını değerlendirdi ve davanın kısmen kabulüne karar vererek yerel mahkemenin verdiği kararları onadı.
Karar İçeriği
9. Hukuk Dairesi 2024/4855 E. , 2024/6548 K.İçtihat Metni
İNCELENEN KARARINMAHKEMESİ :… MahkemesiTaraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece üçüncü kez İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; asıl ve birleşen davaların kısmen kabulüne karar verilmiştirİlk Derece Mahkemesi kararı davacı … davalı … Taşkömürü Kurumu (TTK) Genel Müdürlüğü vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü: I. DAVA 1. Davacı vekili asıl dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı … Müdürlüğüne ait işlerde sözleşme ile faaliyet gösteren dava dışı Star İnşaat ve Tic. AŞ (Star AŞ) işyerinde çalışmakta iken … sözleşmesinin feshedildiğini, asıl işveren ve alt işveren arasındaki … ilişkisinin muvazaalı olup müvekkilinin işe giriş tarihinden itibaren asıl işverenin işçisi kabul edilmesini gerektiğini iddia ederek kıdem ve ihbar tazminatı, yıllık ücretli izin alacağı, ücret ve fark ücret alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.2. Davacı vekili birleşen dava dilekçesinde; davalı Kurum ve dava dışı Şirket arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olduğunu iddia ederek kömür yardımı, akdi ikramiye ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini ve asıl dava ile bu davanın birleştirilmesini talep etmiştir.II. CEVAPDavalı … vekili cevap dilekçesinde; dava dışı Şirket ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu uyarınca yapılan yapım ihalesi sonucu sözleşme imzalandığını, bu sözleşmeye göre diğer Şirket yanında çalışan işçilerin hak ve alacaklarından sorumlu olmayacaklarını, alacakların zamanaşımına uğradığını, husumetin yanlış tarafa yöneltildiğini, Kurumun işveren sıfatının bulunmadığını, diğer Şirket ile muvazaalı bir ilişki bulunmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARIİlk Derece Mahkemesinin 23.05.2017 tarihli ve 2015/30 Esas, 2017/382 Karar sayılı kararıyla; galeri sürme ve ıslahı işinin davalı Kuruma ait yer altı maden ocağı işletmesi işinin bir parçası olduğu, bu suretle maden ocağı işletilmesi işiyle birbirinden farklı ve bağımsız işler olarak kabul edilemeyeceği, Yargıtay (Kapatılan) 7. Hukuk Dairesinin 2015/39401 Esas, 2015/23937 Karar sayılı ilâmı ile buna benzer pek çok içtihadı doğrultusunda davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. IV. İSTİNAFA. İstinaf Yoluna Başvuranlarİlk Derece Mahkemesinin kararına karşı taraf vekilleri süresinde istinaf başvurusunda bulunmuşlardır. B. Gerekçe ve Sonuç… Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin 20.03.2018 tarihli ve 2017/2870 Esas, 2018/688 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ A. Birinci Bozma Kararı 1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.2. Dairemizin 03.02.2021 tarihli ve 2020/3694 Esas, 2021/3384 Karar sayılı ilâmı ile; muvazaa araştırması yapılması ile asıl ve ek davaların belirsiz alacak davası olarak açıldığı, bu nedenle faiz başlangıç tarihlerinin buna göre belirlenmesi gerektiğine yönelik gerekçe ile Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.B. İlk Derece Mahkemesince Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Kararİlk Derece Mahkemesinin 27.07.2021 tarihli ve 2021/13327 Esas, 2022/609 Karar sayılı kararıyla; bozma ilâmına uyulmasına karar verildikten sonra yargılamaya devam edilerek emsal dosyada yapılan keşif sonrası alınan bilirkişi raporunda davalılar arasındaki hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olduğunun belirtildiği, Şirket tarafından kullanılan bir kısım araç gerecin davalı Kuruma ait olduğu, işin niteliğinin Kurumun sahip olduğu teknoloji ve uzmanlık alanını aşacak boyutta olmadığı, galeri açma işinin 150 yıldır davalı Kurum tarafından bizzat kendi işçileri ve araç/gereçleri ile yapılmakta iken üretim hedeflerinin tutturulması amacıyla alt işverene devredildiği, bu nedenle davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunun kabulü gerekeceği gerekçesi ile asıl dava ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir. C. İkinci Bozma Kararı 1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı … davalı … vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.2. Dairemizin 19.01.2022 tarihli ve 2021/13327 Esas, 2022/609 Karar sayılı ilâmı ile; taraflar arasındaki ilişkinin muvazaalı olmadığı, kanunen geçerli asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunduğu kabul edilerek talep konusu alacaklar hakkında bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir. D. İlk Derece Mahkemesince İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Kararİlk Derece Mahkemesinin 31.01.2023 tarihli ve 2022/134 Esas, 2023/57 Karar sayılı kararıyla; bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; bozma kararı, toplanan deliller ve dosya kapsamına göre galeri sürme işinin alt işverene gördürülebileceği, salt bu nedenle ilişkinin muvazaalı olduğunun kabulünün mümkün olmadığı, davalılar arasındaki ilişkinin geçerli asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğunu belirterek bilirkişi raporu doğrultusunda hesaplanan alacakların kısmen kabulüne karar verilmiştir. E. Üçüncü Bozma Kararı1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı … davalı … vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.2. Dairemizin 07…..2023 tarihli ve 2023/8140 Esas, 2023/8780 Karar sayılı ilâmı ile; davacı vekilinin tüm, davalı … vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek sözleşmenin tarafı olmayan davacı lehine ihale sözleşmesinin eki mahiyetinde olan Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 35 inci maddesine dayanılarak ücretin tespiti ve belirlenen bu ücret esas alınmak suretiyle alacakların hesaplanarak hüküm altına alınmasının hatalı olduğu, ayrıca hesaplamalara esas olmak üzere belirlenen ücretin kendi içerisinde çelişkili olduğu gerekçesiyle Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.F. İlk Derece Mahkemesince Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Kararİlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; bozma kararı, toplanan deliller ve dosya kapsamına göre galeri sürme işinin alt işverene gördürülebileceği, salt bu nedenle ilişkinin muvazaalı olduğunun kabulünün mümkün olmadığı, davalılar arasındaki ilişkinin geçerli bir asıl işveren alt işveren ilişkisi olduğu, davacının Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 35 inci maddesinden faydalanmasının mümkün olmadığı, davacının 02…..2015 tarihindeki beyanının kendisini bağlayacağı ve bu beyan ile belirlenen ücretin hesaplamaya esas alındığı değerlendirilerek asıl ve birleşen davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. VI. TEMYİZA. Temyiz Yoluna BaşvuranlarMahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı … davalı … vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.B. Temyiz Sebepleri1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davalılar arasındaki ilişkinin muvazaalı olduğunu, daha önce verilen kararlar ile muvazaanın kesinleştiğini, Mahkemece asıl işveren alt işveren ilişkisine göre verilen kararının adil yargılanma hakkı ihlal ettiğini, yargılama gideri ve vekâlet ücretinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir. 2. Davalı … vekili temyiz dilekçesinde; emsal Yargıtay kararları gereğince kıdem tazminatından sorumlu olmadıklarını, müvekkili ile diğer Şirket arasında asıl işveren alt işveren ilişkisi olmadığını, müvekkilinin işveren sıfatı bulunmadığını ve alacaklardan sorumlu olmadığını, verilen işin anahtar teslim … olduğunu ileri sürerek Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir. C. Gerekçe1. Uyuşmazlık ve Hukuki NitelendirmeDosya içeriğine, bozmanın mahiyetine ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 35 inci maddesine dayanılarak talepte bulunulup bulunulamayacağına ve yargılama gideri ve vekâlet ücretine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 326 ncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri. 2. 4857 sayılı … Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 2 nci maddesinin yedinci fıkrası, Alt İşverenlik Yönetmeliği’nin “Asıl İşveren-alt İşveren İlişkisinin Kurulma Şartları” kenar başlıklı 4 üncü maddesinin ( b) bendi, 6098 sayılı … Borçlar Kanunu’nun 129 uncu maddesi, karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık asgari Ücret Tarifesi. 3. Değerlendirme1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. 2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesinin hukukça mümkün olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir. VII. KARARAçıklanan sebeple; Davacı … davalı … vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edenlerden davalı tarafa yükletilmesine,Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,03.04.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.