Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 187. maddesi, davaların temelini oluşturan ve taraflar arasındaki uyuşmazlığın çözümünde kritik bir role sahip olan ispatın konusunu düzenler. Gündelik hayatta karşılaşılan birçok hukuki uyuşmazlık, hangi tarafın hangi vakıaları ispat yükümlülüğü altında olduğu ve bu ispatın nasıl gerçekleştirileceği konuları etrafında şekillenir. Bu bağlamda, HMK’nın 187. maddesi ve bu maddeye dair Yargıtay kararları, hukuki uyuşmazlıkların çözümünde merkezi bir öneme sahiptir. Bu içerik, HMK 187. madde kapsamındaki ispat yükünün ne olduğunu, nasıl uygulandığını ve günlük hayattan örneklerle bu kavramın anlaşılmasını kolaylaştırmayı amaçlamaktadır.

HMK 187. Madde ve İspatın Konusu

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 187. maddesi, tarafların üzerinde anlaşamadığı ve uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek çekişmeli vakıaların ispatının nasıl yapılacağını düzenler. Bu maddeye göre, herkesçe bilinen vakıalar ile ikrar edilmiş vakıalar çekişmeli sayılmaz. Örneğin, bir trafik kazasında, kaza anında kırmızı ışıkta geçtiği iddia edilen sürücünün bu vakıayı ispat yükümlülüğü altında olduğu bir durumu ele alalım. Sürücü, kırmızı ışıkta geçmediğini kanıtlamak için güvenlik kamerası görüntüleri gibi deliller sunabilir.

İspat Yükü ve Tarafların Sorumluluğu

İspat yükü, davacının iddiasını, davalının ise savunmasını dayandırdığı vakıaları kanıtlama yükümlülüğüdür. Türk Medeni Kanunu ve HMK’da, ispat yükünün genellikle iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak iddia eden tarafa ait olduğu belirtilir. Alışverişte malın ayıplı çıktığı iddiası bir örnektir. Tüketici, aldığı ürünün ayıplı olduğunu iddia ederse, bu iddiasını ispatlamakla yükümlüdür. Tüketici, ürünün ayıplı olduğuna dair delilleri (örneğin, ürünün fotoğrafları, uzman görüşleri) sunarak iddiasını desteklemelidir.

Yargıtay Kararları Işığında İspat Yükü

Yargıtay, ispat yüküne ilişkin birçok kararda, ispat yükünün uygulanış şekline dair önemli örnekler sunmuştur. Örneğin, bir miras davasında, mirasın paylaşımı konusunda taraflar arasında anlaşmazlık yaşanması durumunda, her bir tarafın iddialarını destekleyici delilleri sunması gerektiği vurgulanmıştır. Bir diğer Yargıtay kararında, alacak davasında alacağın varlığını iddia eden tarafın, bu alacağın varlığını ve miktarını kanıtlaması gerektiği ifade edilmiştir. Bu kararlar, günlük hayatta sıkça karşılaşılan uyuşmazlıkların çözümünde ispat yükünün kritik rolünü ortaya koymaktadır.

Sonuç: Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 187. maddesi, hukuki uyuşmazlıkların çözümünde ispatın konusunu ve ispat yükünün nasıl dağıtılacağını açıkça düzenler. Tarafların üzerinde anlaşamadığı vakıaların ispatı, davaların sonucunu doğrudan etkileyebilir. Bu nedenle, tarafların, iddialarını destekleyecek delilleri özenle hazırlamaları ve sunmaları büyük önem taşır. Yargıtay kararları da, ispat yüküne dair somut örnekler sunarak, bu konudaki uygulamaları aydınlatmaktadır. Sonuç olarak, ispat yükünün adil bir yargılama süreci için vazgeçilmez bir unsuru olduğu unutulmamalıdır.

Paylaş: