Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) 20. maddesi, görevsizlik veya yetkisizlik kararı alındıktan sonra yapılması gereken işlemleri düzenler. Bu madde, dava süreçlerinde karşılaşılan önemli bir durumu ele alır ve tarafların izlemesi gereken yolu belirler. HMK’nın bu hükmü, hukuki uyuşmazlıkların doğru mahkemelerde çözümlenmesini sağlamak amacı taşır. Görevsizlik veya yetkisizlik kararının alınması, davaların usul yönünden doğru yönlendirilmesi için kritik öneme sahiptir. Bu yazımızda, HMK 20. maddenin içeriği, önemi ve günlük hayatta karşılaşılabilecek pratik örneklerle ele alınacaktır.

HMK 20. Maddenin Uygulama Alanı

Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 20. maddesi, mahkemelerin görevsizlik veya yetkisizlik kararı vermesi durumunda izlenecek yolu düzenler. Bu maddeye göre, kararın kesinleştiği tarihten veya kanun yoluna başvurulmuşsa, bu başvurunun reddi kararının tebliğinden itibaren iki hafta içinde, kararı veren mahkemeye başvurarak dava dosyasının görevli ya da yetkili mahkemeye gönderilmesi talep edilir. Pratik bir örnek olarak, bir tüketici, aldığı bir ürünle ilgili sorun nedeniyle tüketici mahkemesine başvurduğunda, mahkeme ürünün ticari amaçla alındığını belirleyip görevsizlik kararı verebilir. Bu durumda tüketici, belirtilen süre içinde harekete geçerek dosyanın ticaret mahkemesine gönderilmesini talep etmelidir.

Görevsizlik Kararının Sonuçları

Görevsizlik veya yetkisizlik kararı alındığında, tarafların belirli bir süre içinde harekete geçmesi gerektiği HMK 20. maddesi ile vurgulanır. İki haftalık süre içinde herhangi bir işlem yapılmazsa, dava açılmamış sayılır ve bu durum davacı için olumsuz sonuçlar doğurabilir. Örneğin, bir iş yeri sahibi, kiracısından kira alacağını tahsil etmek için yanlışlıkla tüketici mahkemesine başvurduğunda ve mahkeme görevsizlik kararı verdiğinde, iş yeri sahibi kararın kesinleştiği tarihten itibaren iki hafta içinde dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmelidir. Aksi takdirde, dava açılmamış sayılır ve iş yeri sahibi alacağını tahsil edemez.

Görevsizlik Kararına İtiraz

HMK 20. maddenin uygulanması sırasında, tarafların görevsizlik veya yetkisizlik kararına itiraz etme hakkı da bulunmaktadır. Kararın kesinleşmesini beklemek yerine, taraflar karara itiraz edebilir ve davanın görevli mahkemede görülmesini sağlayabilirler. Bir vatandaş, komşusunun ağaçlarının kendi bahçesine zarar verdiği gerekçesiyle mülkiyet hakkına dayanarak dava açtığında ve mahkeme kendisini yetkisiz bulursa, vatandaş itiraz ederek dosyanın doğru mahkemeye yönlendirilmesini sağlayabilir. Bu süreç, hukuki uyuşmazlıkların doğru mahkemelerde çözümlenmesine olanak tanır.

Sonuç: HMK’nın 20. maddesi, görevsizlik veya yetkisizlik kararı alındığında izlenmesi gereken prosedürleri belirler. Bu madde, dava süreçlerinin doğru yönlendirilmesi ve uyuşmazlıkların uygun mahkemelerde çözümlenmesi için önemlidir. Tarafların, kararın kesinleştiği tarihten itibaren iki hafta içinde harekete geçmeleri ve dosyanın görevli mahkemeye gönderilmesini talep etmeleri gerekir. Aksi halde, dava açılmamış sayılır ve bu durum davacı için olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle, hukuki süreçlerde dikkatli olmak ve gerekli işlemleri zamanında yapmak büyük önem taşır.

Paylaş: