Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 8. maddesi, geçici olarak bir yerde oturan kişilere karşı açılacak davalarda mahkeme yetkisini düzenler. Bu düzenleme, memur, işçi, öğrenci, asker gibi kişilerin, geçici olarak bulundukları yerlerde de dava açılabileceğini öngörür. Bu madde, alacak veya taşınır mal davalarında uygulama alanı bulur. Özellikle bu kişilerin bulundukları yerde uzun süre kalmaları durumunda, bu yerin mahkemesi de yetkili olabilmektedir. HMK’nın bu hükmü, pratikte önemli bir kolaylık sağlamakta ve dava süreçlerinin daha verimli yürütülmesine olanak tanımaktadır. Bu yazıda, HMK 8. madde kapsamında yetki düzenlemesi ve bu konuda Yargıtay’ın verdiği kararlar üzerinden, maddeyi daha iyi anlamaya yönelik bir inceleme yapılacaktır.

HMK 8. Maddenin Uygulama Alanı

HMK’nın 8. maddesi, geçici olarak bir yerde oturan kişilere karşı açılacak alacak ve taşınır mal davalarında uygulama alanı bulur. Bu madde, memur, işçi, öğrenci, asker gibi farklı meslek ve durumlardaki kişileri kapsar. Örneğin, bir öğrenci, eğitim için geçici olarak başka bir şehirde bulunuyorsa ve bu süreçte bir alacak davasıyla karşı karşıya kalırsa, dava, öğrencinin geçici olarak bulunduğu yerin mahkemesinde de açılabilir. Bu durum, davalı için adaletin daha erişilebilir olmasını sağlar. Ayrıca, bu düzenleme, dava süreçlerinin daha hızlı ve etkili bir şekilde yürütülmesine katkıda bulunur.

Yargıtay Kararları Işığında HMK 8. Madde

Yargıtay’ın HMK 8. madde ile ilgili verdiği kararlar, maddeye dair uygulamaları daha net bir şekilde ortaya koymaktadır. Örneğin, Yargıtay 13. Hukuk Dairesi’nin 2017 yılında verdiği kararda, bir devre tatil sözleşmesi nedeniyle açılan davada, davacının geçici olarak bulunduğu yerin mahkemesinin de yetkili olduğuna hükmetmiştir. Bu karar, HMK’nın 8. maddesinin uygulama alanının genişliğini göstermektedir. Aynı şekilde, Yargıtay 20. Hukuk Dairesi, intifa hakkının terkini istemiyle ilgili bir davada, taraflar arasında kira ilişkisi bulunmadığı gerekçesiyle davanın asliye hukuk mahkemesinde görülmesi gerektiğine karar vermiştir. Bu kararlar, mahkeme yetkisinin belirlenmesinde davanın niteliğinin önemli olduğunu vurgular.

Pratikte HMK 8. Maddenin Önemi

HMK 8. madde, günlük hayatta karşılaşılan birçok hukuki sorunun çözümünde önemli bir rol oynar. Örneğin, bir işçi, iş yerinin bulunduğu şehir dışında geçici bir projede çalışıyorken, alacak davasıyla karşılaşabilir. Bu durumda, işçinin geçici olarak bulunduğu yerin mahkemesi de yetkili olabilir. Bu, hem davalı hem de davacı için büyük bir kolaylık sağlar. Ayrıca, öğrenciler, askerler veya memurlar gibi farklı durumlar için de benzer kolaylıklar sağlar. Bu madde, hukukun erişilebilirliğini artırır ve dava süreçlerinin daha adil ve hızlı bir şekilde yürütülmesine olanak tanır.

Sonuç: HMK’nın 8. maddesi, geçici olarak bir yerde bulunan kişilere karşı açılacak davalarda mahkeme yetkisini düzenleyerek, hukuki süreçlerin daha verimli ve adil bir şekilde yürütülmesine olanak tanır. Yargıtay’ın bu maddeyle ilgili verdiği kararlar, maddeyi daha iyi anlamamıza ve uygulama alanının genişliğini görmemize yardımcı olur. Günlük hayatta karşılaşılan birçok durumda, bu madde sayesinde davalılar için adaletin erişilebilirliği artar ve dava süreçleri kolaylaşır.

Paylaş: