Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 377. maddesi, yargılamanın iadesi taleplerinde uyulması gereken süreleri düzenlemektedir. Bu madde, yargılama sürecindeki bazı özel durumlar karşısında, daha önce verilmiş bir kararın yeniden gözden geçirilmesi için başvuru yapılabilmesine olanak tanır. İade talepleri, genellikle mahkeme kararlarında esaslı hataların bulunduğu veya yeni delillerin ortaya çıktığı durumlar için geçerlidir. Ancak bu başvuruların kabul edilebilir olması için belirli süreler içinde yapılması gerekmektedir. Bu yazıda, HMK 377. maddenin uygulama alanı, süreler ve bazı Yargıtay kararları üzerinden örneklerle ele alınacaktır.

HMK 377 Madde Süreleri ve Uygulama Alanı

HMK’nın 377. maddesi, yargılamanın iadesi talepleri için belirli süreler tanımlar. Bu süreler, farklı durumlar için farklılık gösterir ve her biri, hukukun adaletli uygulanabilmesi için önemlidir. Örneğin, mahkemenin kanuna uygun olarak teşekkül etmemesi veya yeni bir belgenin elde edilmesi gibi durumlar, yargılamanın yenilenmesi için geçerli sebepler arasında sayılır. Günlük hayatta karşılaşılabilecek bir örnek; bir kişinin, daha önce kendisine ait olduğu iddia edilen bir mülk üzerinde yeni bir tapu kaydı bulması ve bu yeni belgeyle mahkemeye başvurmasıdır. Bu başvuru, HMK 377. madde kapsamında değerlendirilir ve belirli süreler içinde yapılmalıdır.

Yargıtay Kararları Işığında HMK 377

Yargıtay’ın HMK 377. maddeye ilişkin kararları, bu maddenin uygulanışına dair önemli örnekler sunar. Örneğin, bir davada davalının, kararın kendisine haksız yere verildiğini iddia ederek yargılamanın yenilenmesini talep etmesi ancak bu talebin süresi içinde yapılmaması durumunda, Yargıtay’ın talebi reddettiği görülmüştür. Pratikte, bir kişinin aldatıldığını fark etmesi ve bu durumu belgeleyen yeni delilleri mahkemeye sunması ancak belirli bir süre geçtikten sonra bu adımı atması, yargılamanın iadesi talebinin reddedilmesine yol açabilir. Bu, yargılamanın iadesi sürelerinin önemini ve hukuki süreçlerde zamanında hareket etmenin gerekliliğini vurgular.

HMK 377’nin Anayasa Mahkemesi Kararı

Anayasa Mahkemesi’nin 21/6/2022 tarihli kararı, HMK 377. maddenin bir bölümünü iptal etmiştir. Bu iptal, yargılamanın iadesi sürelerinin bazı durumlar için on yıl olarak belirlenmesini kapsamaktadır. Günlük hayatta, bir kişinin uzun yıllar sonra bir haksızlık fark etmesi ve bu durumu düzeltmek için mahkemeye başvurması gibi durumlar olabilir. Ancak Anayasa Mahkemesi’nin iptali, bu sürelerin bazı durumlar için daha kısa olabileceğine işaret eder. Bu karar, yargılamanın iadesi sürelerinin anayasal temellerinin de gözden geçirilmesi gerektiğini gösterir.

Sonuç: HMK 377. madde, yargılamanın iadesi talepleri için belirlenen süreleri ve bu sürelerin uygulanmasına dair önemli bilgiler sunar. Yargıtay kararları ve Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, bu sürelerin nasıl değerlendirilmesi gerektiğine dair örnekler sağlar. Yargılamanın iadesi, hukuki süreçlerde önemli bir mekanizma olup, adaletin sağlanmasında kritik bir rol oynar. Ancak, bu mekanizmadan faydalanabilmek için belirlenen sürelere dikkat etmek şarttır.

Paylaş: